ಸೈಕಲ್ಲು ಬೀಳದಂತೆ ಸವಾರಿ ಮಾಡುವುದು ಹೇಗೆ?

‘ಅಮ್ಮಾವ್ರ ಡ್ರೈವರ್’ ಇದು ನನ್ನ ಗೆಳೆಯರು ನನಗೆ ಇಟ್ಟಿರುವ ಹೆಸರು. ಮನೆಯಲ್ಲಿ ಎರಡು ಸ್ಕೂಟರ್, ಒಂದು ಕಾರಿದ್ದರೂ ಎಲ್ಲೇ ಹೋಗಬೇಕಿದ್ದರೂ ನನ್ನ ಹೆಂಡತಿಗೆ ನಾನೇ ಡ್ರೈವರ್ರು. ಅವಳಿಗೆ ಡ್ರೈವಿಂಗ್ ಬರೋದಿಲ್ಲ ಅಂತಲ್ಲ. ಕಾರು, ಸ್ಕೂಟರ್ ಡ್ರೈವಿಂಗ್ ಕಲಿತಾಗಿದೆ. ಆದರೆ ಸ್ಕೂಟರ್ ಓಡಿಸಬೇಕೆಂದರೆ ಹೆದರಿಕೆಯಂತೆ. ಚಿಕ್ಕಂದಿನಲ್ಲಿ ಸೈಕಲ್ಲು ಓಡಿಸುವಾಗ ಬಿದ್ದು ಮಾಡಿಕೊಂಡ ಗಾಯವನ್ನು ಪುರಾವೆಯಾಗಿ ತೋರಿಸಿ ಬಾಯಿ ಮುಚ್ಚಿಸುತ್ತಾಳೆ. ಸೈಕಲ್ಲು ಸ್ಕೂಟರ್ರು ಬ್ಯಾಲೆನ್ಸ್ ಮಾಡೋದಿಕ್ಕೆ ಆಗೋದಿಲ್ಲ ಅನ್ನೋದು ಅವಳ ಅಂಬೋಣ.

ಫಿಸಿಕ್ಸ್ ಓದಿದ ನನಗೆ ಯಾಕೋ ಅವಳ ಮಾತಿನ ಮೇಲೆ ನಂಬಿಕೆ ಇಲ್ಲವೆನ್ನಿ. ಏಕೆಂದರೆ ಸೈಕಲ್ಲಿನ ಚಕ್ರದ ರೀತಿ ಗಿರ್ರನೆ ತಿರುಗುವ ಯಾವುದೇ ಚಕ್ರವೂ ದಿಕ್ಕು ಬದಲಿಸುವುದಿಲ್ಲ. ಗೈರೋಸ್ಕೋಪ್ ಪರಿಣಾಮ ಎನ್ನುವ ಇದು ಬಹಳ ಉಪಯುಕ್ತ ವಿದ್ಯಮಾನ. ಗಿರ್ರನೆ  ವೇಗದಿಂದ ತಿರುಗುತ್ತಿರುವ ಬುಗುರಿಯನ್ನು ಅತ್ತಿತ್ತ ವಾಲಾಡಿಸಿದರೂ ಅದು ಬೀಳುವುದಿಲ್ಲವಷ್ಟೆ. ಇದೇ ಗೈರೋಸ್ಕೋಪು ಪರಿಣಾಮ. ಬುಗುರಿಯ ವೇಗ ಕಡಿಮೆಯಾದಲ್ಲದೆ ಅದು ಧರೆಗೆ ಒರಗುವುದಿಲ್ಲ.

ಸ್ವಲ್ಪ ವೇಗವಾಗಿ ಸೈಕಲ್ಲು ಓಡಿಸಿದರೆ ಸಾಕು. ಸೈಕಲ್ಲು ತನ್ನಂತಾನೇ ಸಮತೋಲ ಕಾಯ್ದುಕೊಳ್ಳುತ್ತದೆ ಎನ್ನುವುದು ನಾನು ತರಗತಿಯಲ್ಲಿ ಕಲಿತ ಪಾಠ. ಇದನ್ನು ಹೇಳಿದರೆ, ಅದು ತರಗತಿಯ ಪಾಠ, ಬದುಕಿನದಲ್ಲ. ನಾನು ವೇಗವಾಗಿ ಓಡಿಸಲು ಸಾಧ್ಯವಿಲ್ಲ ಅನ್ನುತ್ತಾಳೆ ನನ್ನವಳು. ಇಂತಹ ಮಾತಿಗೆ ಎದುರಾಡಲಾದೀತೇ?

ಆದರೂ ತರಗತಿಯಲ್ಲಿ ಕಲಿತ ಪಾಠ ತಪ್ಪೇ ಎನ್ನುವ ಪ್ರಶ್ನೆ ಮನಸ್ಸಿನಲ್ಲಿ ಇದ್ದೇ ಇತ್ತು. ಮೊನ್ನೆ ಇದಕ್ಕೆ ಉತ್ತರ ಕೊಡುವ ಸಂಶೋಧನೆಯೊಂದು ಪ್ರಕಟವಾಗಿದೆ. ಅಮೆರಿಕೆಯ ಮಿಶಿಗನ್ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾನಿಲಯದ ಇಂಜಿನೀಯರುಗಳು ‘ಬೈಸಿಕಲ್ಲಿನಲ್ಲಿ ಸಮತೋಲ ಕಾಯ್ದುಕೊಳ್ಳುವ ಕೌಶಲ್ಯ’ (On the Skills of Balancing While Riding a Bicycle; doi:10.1371/journal.pone.0149340) ಎಂಬ ಪ್ರಬಂಧದಲ್ಲಿ ಪರಿಣತ ಬೈಸಿಕಲ್ಲು ಸವಾರರಿಗೂ, ನನ್ನ ಮಡದಿಯಂತಹ ಹೊಸಸವಾರರಿಗೂ ಸಮತೋಲ ಕಾಯ್ದುಕೊಳ್ಳಲು ಇರುವ ತೊಂದರೆಗಳೇನೆಂದು ಪರೀಕ್ಷಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಪರಿಣತರು ಅದು ಹೇಗೆ ಸಮತೋಲವನ್ನು ಕಾಯ್ದುಕೊಳ್ಳಬಲ್ಲರು ಎನ್ನುವುದನ್ನು ವಿಶ್ಲೇಷಿಸಿದ್ದಾರೆ.

ಬೈಸಿಕಲ್ ಸವಾರರ ಪರೀಕ್ಷೆಗೆ ವಿಶೇಷ ಅಟ್ಟಣಿಗೆ. ಚಿತ್ರ ಕೃಪೆ: ಪಿಎಲ್ಓಎಸ್ ಒನ್. (www.plosone.org)

ಬೈಸಿಕಲ್ಲು ಓಡಿಸುವವರನ್ನು ನೀವು ನೋಡಿದ್ದರೆ, ಈ ಪಾಠ ಸುಲಭವಾಗಿ ಅರ್ಥವಾಗುತ್ತದೆ. ಮುಂದೆ ಹೋಗುತ್ತಿರುವವ ಎಡಕ್ಕೆ ಹೋಗುತ್ತಾನೋ, ಬಲಕ್ಕೆ ಹೋಗುತ್ತಾನೋ ಎನ್ನುವ ಅನುಮಾನ ಪ್ರತಿ ಕ್ಷಣವೂ ನಿಮಗೆ ಕಾಡುತ್ತಲೇ ಇರುತ್ತದೆ. ಏಕೆಂದರೆ ಸವಾರ ನೆಟ್ಟಗೇ ಸವಾರಿ ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದರೂ, ಸೈಕಲ್ಲಿನ ಹ್ಯಾಂಡಲ್ಲು ಮಾತ್ರ ಇತ್ತ ಒಮ್ಮೆ, ಅತ್ತ ಒಮ್ಮೆ ತಿರುಗುತ್ತಿರುತ್ತದೆ. ಹಿಂಬಾಲಿಸುವ ವಾಹನಗಳಿಗೆ ಗೊಂದಲವುಂಟು ಮಾಡುತ್ತದೆ. ಹೀಗೆ ಹ್ಯಾಂಡಲ್ ತಿರುಗಿಸುವುದು ಬೈಸಿಕಲ್ಲು ಸವಾರನ ಶೋಕಿಯೇನಲ್ಲ. ಅದು ಅವನಿಗೆ ಅನಿವಾರ್ಯ ಎನ್ನುತ್ತದೆ ಫಿಸಿಕ್ಸ್.

ಸವಾರ ಹಾಗೂ ಬೈಸಿಕಲ್ಲಿನ ರಾಶಿ, ಸೈಕಲ್ಲಿನ ಚಲನೆಯ ವೇಗ ಹಾಗೂ ಸವಾರನ ವಾಲಾಟ ಸೈಕಲ್ಲಿನ ಸಮತೋಲವನ್ನು ಕಾಯ್ದುಕೊಳ್ಳಲು ಬೇಕಾಗುವ ಬಲಗಳು

ಎರಡೇ ಚಕ್ರದ ಆಸರೆಯಲ್ಲಿ ನಿಂತ ಸೈಕಲ್ಲು ಹಾಗೂ ಅದರ ಸವಾರನ ತೂಕವೆಲ್ಲವೂ  (ಚಿತ್ರದಲ್ಲಿ ರಾಶಿ ಕೇಂದ್ರ) ಸೀಟಿನ ಕೆಳಗಿರುವ ನೆಲದತ್ತಲೇ ಇರಬೇಕು. ಸ್ವಲ್ಪ ಬಲಕ್ಕೋ, ಎಡಕ್ಕೋ ಸರಿದರೆ ಸೈಕಲ್ಲು ಧರೆಗೊರಗುತ್ತದೆ. ಈ ಸಮತೋಲವನ್ನು ಕಾಯ್ದುಕೊಳ್ಳಲು ಎರಡು ಉಪಾಯಗಳಿವೆಯಂತೆ. ಮೊದಲನೆಯದು ಹ್ಯಾಂಡಲ್ ತಿರುಗಿಸುತ್ತಿರುವುದು. ಎರಡನೆಯದು ಸವಾರನ ವಾಲಾಟ. ಇದ್ದಕ್ಕಿದ್ದಹಾಗೆ ಏರು ಎದುರಾದಾಗ ಸೈಕಲ್ ಸವಾರರು ಸೀಟು ಬಿಟ್ಟೆದ್ದು ಬಲವಾಗಿ ಪೆಡಲ್ ಮಾಡುವುದನ್ನು ಕಂಡಿದ್ದೀರಷ್ಟೆ. ಹೀಗೆ ನಿಂತುಕೊಂಡು ಪೆಡಲ್ ಮಾಡುವುದು ಹೆಚ್ಚು ಬಲ ಬಿಡುವುದಕ್ಕಲ್ಲ! ಏರನ್ನು ಹತ್ತುತ್ತಿರುವ ಸೈಕಲ್ಲಿನ ವೇಗ ಸಹಜವಾಗಿಯೇ ಕಡಿಮೆಯಾದಾಗ ಸಮತೋಲ ಕಾಯ್ದುಕೊಳ್ಳಬೇಕಾದರೆ ದೇಹವನ್ನು ವಾಲಿಸಬೇಕಾಗುತ್ತದೆ. ಇದಕ್ಕಾಗಿ ಎದ್ದು ನಿಂತು ಅತ್ತಿತ್ತ ನರ್ತಿಸುತ್ತಾ ಪೆಡಲ್ ಮಾಡಬೇಕಾಗುತ್ತದೆ.

ಹೌದು. ಸೈಕಲ್ಲು ಸವಾರಿ ಮಾಡುವವರಿಗೆ ಇವು ನಿತ್ಯಾನುಭವ. ಇದರಲ್ಲಿ ಮಿಶಿಗನ್ ವಿಜ್ಞಾನಿಗಳಿಗೆ ಹೊಸತೇನು ಕಂಡಿತೋ? ಹ್ಯಾಂಡಲ್ ಚಾಲನೆ ಹಾಗೂ ದೇಹದ ವಾಲಾಟದಲ್ಲಿ ಯಾವುದನ್ನು ಸವಾರರು ಹೇಗೆ, ಯಾವಾಗ, ಎಷ್ಟು ಬಳಸುತ್ತಾರೆ ಎನ್ನುವುದು ಮಿಶಿಗನ್ ವಿವಿಯ ನೀಲ್ ಪರ್ಕಿನ್ಸ, ಜೇಮ್ಸ್ ಆಶ್ಟನ್-ಮಿಲರ್ ಮತ್ತು ಸ್ಟೀಫನ್ ಕೈನ್ ಅವರನ್ನು ಕಾಡಿದ ಪ್ರಶ್ನೆ. ಸವಾರಿ ಮಾಡುತ್ತಿರುವ ಸೈಕಲ್ಲು ನೆಲಕ್ಕೆ ಬೀಳದಂತೆ ಪರಿಣತರು ಉಪಯೋಗಿಸುವ ತಂತ್ರಗಳನ್ನೇ ಹೊಸಬರೂ ಉಪಯೋಗಿಸುತ್ತಾರೋ? ಅಥವಾ ಪರಿಣತರು ಬೇರೇನಾದರೂ ತಂತ್ರವನ್ನು ಬಳಸುತ್ತಿರಬಹುದೋ ಎಂದು ಇವರಿಗೆ ಸಂದೇಹ ಬಂದಿದೆ. ಅದಕ್ಕಾಗಿ ಒಂದು ಪ್ರಯೋಗವನ್ನು ಮಾಡಿದ್ದಾರೆ.

ಒಂದು ಉರುಳೆಗಳ ಅಟ್ಟಣಿಗೆ ಕಟ್ಟಿ, ಅದರ ಮೇಲೆ ಸೈಕಲ್ಲನ್ನು ಓಡಿಸಲು ಹೇಳಿದ್ದಾರೆ. ಈ ಅಟ್ಟಣಿಗೆಗೆ ಅಲ್ಲಲ್ಲಿ ಬಲವನ್ನು ಅಳೆಯುವ ಸಂವೇದಕಗಳನ್ನು ಜೋಡಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಸೈಕಲ್ಲು ಓಡಿಸುವಾಗ ಸವಾರನ ವಾಲಾಟಕ್ಕೆ ತಕ್ಕಂತೆ ಅಟ್ಟಣಿಗೆಯೂ ಜರುಗುವಂತೆ ಮಾಡಿ, ವಾಲಾಟ ಎಷ್ಟಿರಬಹುದು ಎಂದು ಅಳೆದಿದ್ದಾರೆ. ಹತ್ತು ಜನ ಹೊಸಬರು ಹಾಗೂ ಸೈಕಲ್ ಸವಾರಿ ಪರಿಣತರಿಂದ  ಈ ವಿಶಿಷ್ಟ ಸೈಕಲ್ ಸವಾರಿ ಮಾಡಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಸೈಕಲ್ಲಿನ ವೇಗವನ್ನು ಉರುಳೆಗಳ ಮೂಲಕ ನಿಯಂತ್ರಿಸಿ, ವಿವಿಧ ವೇಗದಲ್ಲಿ ಚಲಿಸುವಾಗ ಹ್ಯಾಂಡಲ್ಲಿನ ಚಲನೆ ಹಾಗೂ ಸವಾರರ ಚಲನೆಯನ್ನು ದಾಖಲಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಇವೆಲ್ಲವನ್ನೂ ವಿಶ್ಲೇಷಿಸಿದ್ದಾರೆ.

ಈ ಹಿಂದೆ ಈ ಬಗ್ಗೆ ನಡೆದಿದ್ದ ಅಧ್ಯಯನಗಳಲ್ಲಿ ಹೊಸ ಸವಾರರು ಹ್ಯಾಂಡಲ್ಲನ್ನು ತಿರುಗಿಸುವುದರ ಜೊತೆ, ಜೊತೆಗೇ ವಾಲಾಡುತ್ತ ಸೈಕಲ್ಲು ಬೀಳದಂತೆ ತಡೆಯಲು ಪ್ರಯತ್ನಿಸುತ್ತಿದ್ದಾರೆ ಎಂದು ತಿಳಿದಿತ್ತು. ಆದರೆ ಪರಿಣತರು ಒಂದೋ ಹ್ಯಾಂಡಲ್ಲನ್ನು ತಿರುಗಿಸಿ ಅಥವಾ ವಾಲಾಟದಿಂದಷ್ಟೆ ಸೈಕಲ್ಲಿನ ಸಮತೋಲವನ್ನು ಕಾಯ್ದುಕೊಳ್ಳಬಲ್ಲರು ಎಂದು ಊಹಿಸಿದ್ದರು. ಅರ್ಥಾತ್, ಪರಿಣತರು ಈ ಎರಡೂ ತಂತ್ರಗಳನ್ನು ಒಟ್ಟಾಗಿ ಬಳಸುವುದಿಲ್ಲ ಎಂಬ ತೀರ್ಮಾನವಿತ್ತು.

ಮಿಶಿಗನ್ ಇಂಜಿನೀಯರುಗಳ ಪ್ರಯೋಗ ಇನ್ನೊಂದು ಹೊಸ ಅಂಶವನ್ನು ಬೆಳಕಿಗೆ ತಂದಿದೆ. ಸೈಕಲ್ಲು ನಿಧಾನವಾಗಿ ಚಲಿಸುತ್ತಲಿರುವವರೆಗೂ ಹೊಸಬರು ಹಾಗೂ ಪರಿಣತರ ತಂತ್ರಗಳಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚೇನೂ ವ್ಯತ್ಯಾಸವಿಲ್ಲ. ಇಬ್ಬರೂ ಹ್ಯಾಂಡಲ್ ತಿರುಗಿಸುತ್ತಾ, ವಾಲಾಡುತ್ತ ಸೈಕಲ್ಲನ್ನು ಬೀಳದಂತಿಡಲು ಸರ್ಕಸ್ ಮಾಡುತ್ತಾರೆ. ಒಮ್ಮೆ ಸೈಕಲ್ಲು ವೇಗವಾಗಿ ಚಲಿಸಲು ಆರಂಭಿಸಿತೋ, ಕತೆಯೇ ಬೇರೆ. ಹೊಸಬರು ಇನ್ನೂ ಮೊದಲಿನಂತೆಯೇ ಸರ್ಕಸ್ ಮಾಡುತ್ತಿರುತ್ತಾರೆ. ಆದರೆ ಪರಿಣತರು ಹ್ಯಾಂಡಲ್ಲಿನ ಚಿಂತೆಯನ್ನೇ ಬಿಟ್ಟು ಕೇವಲ ವಾಲಾಟದಿಂದಲೇ ಬೈಸಿಕಲ್ಲಿನ ಸಮತೋಲವನ್ನು ನಿಯಂತ್ರಿಸುತ್ತಾರಂತೆ. ಅದುವೂ ಅತ್ಯಲ್ಪ ವಾಲಾಟದಿಂದ. ಹೀಗಾಗಿ ಇವರು ವೇಗವಾಗಿ ಸೈಕಲ್ಲೊತ್ತುವಾಗ ವಾಲಾಡುತ್ತದ್ದಾರೆ ಎಂದೆನಿಸುವುದೇ ಇಲ್ಲ.

ಇದು ಓದಿದ ಮೇಲೆ ನನ್ನ ಹೆಂಡತಿಗೆ ಸೈಕಲ್ಲು ಕಲಿಸುವ ಚಿಂತೆ ಬಿಟ್ಟೇ ಬಿಟ್ಟಿದ್ದೇನೆ. ಏಕೆಂದರೆ ವೇಗವಾಗಿ ಹೋಗದೆ ಸಮತೋಲ ಕಾಯಲಾಗುವುದಿಲ್ಲ. ಈಕೆ ವೇಗವಾಗಿ ಹೋಗುವುದೇ ಇಲ್ಲ. ಇನ್ನು ಸೈಕಲ್ಲು ಬೀಳದೆ ಇರುವುದಾದರೂ ಹೇಗೆ?

ಆಕರ:

Cain SM, Ashton-Miller JA, Perkins NC, (2016) On the Skill of Balancing While Riding a Bicycle. PLoS ONE 11(2): e0149340. doi:10.1371/ journal.pone.0149340,